Halloween is van oudsher een periode van mysteries, magie en bijgeloof. Het heeft zijn oorsprong in de Keltische oudejaarsavond (31 oktober). Later vermengde dit feest zich met het christelijke Allerzielen (2 november) waarbij overleden vrienden en familieleden herdacht werden. In de middeleeuwen werden er heksen en zwarte katten aan toegevoegd. Sindsdien is Halloween steeds griezeliger geworden. De spoken, vleermuizen, geraamtes, geesten en andere verklede personen zijn ronduit huiveringwekkend. Grappig is dat de angstaanjagende halloween-kat zelf ook bang is.

Angst is in de eerste plaats een overlevingsmechanisme. Als onze zintuigen een mogelijk gevaar waarnemen komen er in ons lichaam allerlei processen op gang die ons ofwel klaarmaken voor de strijd ofwel laten rennen voor ons leven. Alle zoogdieren hebben een dergelijke “vecht- of vluchtreactie”. Jonge dieren en mensen moeten nog leren wat echt een bedreiging is en wat niet. Kinderen kunnen pas vanaf hun 7e jaar onderscheid maken tussen echt gevaar en denkbeeldig gevaar zoals spoken of een monster onder het bed.

De reactie op angst wordt aangestuurd door de amygdalae, twee kleine gebiedjes in de hersenen van onder andere katten en mensen. Door het vrijkomen van chemische stofjes en hormonen wordt het bewustzijn tijdelijk omzeild en wordt alle energie gericht op de bedreiging. Het hart gaat sneller kloppen, de ademhaling versnelt, de bloedtoevoer naar de spieren neemt toe, de haren gaan omhoog staan en er worden angst feromonen geproduceerd. Dit gaat allemaal automatisch. De bewustwording komt pas later.

De Halloween-kat vertoont de typische kenmerken van de angst reactie. Hij zet het echter (nog) niet op een lopen en gaat ook niet (meteen) vechten. Volgens sommige gedragsdeskundigen twijfelt de kat tussen agressie en verdediging. Bij een dergelijk innerlijk conflict kan ambivalent gedrag optreden. In dat geval worden inderdaad componenten van beide gedragssystemen gezien. De zijwaarts dreigende houding wordt echter niet alleen bij katten maar ook bij andere dieren zoals runderen gezien. Het wordt gebruikt om er groter uit te zien bij een mogelijke dreiging. Bonnie Beaver stelt in het boek Feline Behavior daarom dat de halloween-kat eerder een defensieve dreig houding aanneemt dan dat er sprake is van een echt mentaal conflict.