Is jouw kat ouder dan 10? Wordt er ’s nachts hard en klaaglijk gemiauwd en is het gedrag veranderd? Lees dan vooral verder!

Dementie is een ouderdomsziekte en betekent letterlijk “ontgeesting”. De hersenen worden onherstelbaar aangetast waardoor de geestelijke vermogens verminderen. Dit gebeurt nooit van de ene op de andere dag maar het tempo kan per kat verschillen. Er zijn verschillende vormen of oorzaken van dementie. Zo kan de bloedtoevoer naar de hersenen verminderen waardoor ze minder goed functioneren of de zenuwcellen doen hun werk niet meer goed doordat zich een bepaald eiwit ophoopt in de hersenen. In dit laatste geval spreken we van Alzheimer. Ook bij katten. Hieronder twee filmpjes van een demente kat als voorbeeld.

Oudere katten kunnen zich anders gaan gedragen. Gedrag wat mogelijk past bij dementie is:

• Minder actief
  
• Minder goed zien en horen
  
• Zoeken eerst meer gezelschap op, later minder
  
• Minder eten
  
• Meer en hard miauwen, vooral ’s nachts
  
• Omgekeerd dag-nachtritme
  
• De aanpassingen aan onze gewoontes verdwijnen
  
• Asocialer/agressiever gedrag naar andere katten of mensen
  
• Desoriëntatie, voer of kattenbak niet meer kunnen vinden, aan de scharnierkant van de deur staan
  
• Staren naar de muur
  
• Onzindelijkheid
  
• IJsberen, rusteloos lopen
  
• Angst voor situaties die de kat eerder niet angstig vond.
  

Bij honden valt het veel eerder op dat ze “een beetje in de war zijn”. Katteneigenaren hebben het meestal veel later in de gaten omdat de kat bijvoorbeeld veel buiten is of veel ligt te slapen. In het begin lijkt de kat wat traag van begrip en het korte termijn geheugen wordt minder. Dit is heel eenvoudig te testen:

De test komt uit een onderzoek uit 2009 naar geheugenfuncties bij honden. (Uit: dementie bij huisdieren, Gedragskliniekinfo nr5, Faculteit voor diergeneeskunde November 2012) en is aangepast voor katten.

Benodigdheden: vijf bekertjes van dezelfde vorm en kleur (plastic bekertjes) allen goed geschud en ingewreven met kattenbrokkenlucht, eigenaar met kat en een tweede persoon.

Uitvoering:

1. Plaats vijf bekertjes op een onderlinge afstand van 10 cm ondersteboven op de grond op een afstand van 50 cm voor de kat. De eigenaar houdt de kat vast.
   
2. De tweede persoon schuift goed zichtbaar voor de kat een lekker brokje onder het tweede bekertje van rechts (of links, maar in ieder geval niet de middelste).
   
3. De eigenaar verlaat met de kat een korte periode van 15 seconden de ruimte zodat de kat de bekers even niet gezien heeft en komt vervolgens weer terug.
   
4. Daarna krijgt de kat de ruimte om het verborgen brokje aan te wijzen.
   

Zo’n opdracht is natuurlijk een peulenschil voor een jonge kat, maar oudere katten hebben hier soms langer de tijd voor nodig en werken op basis van trial en error (alles omstoten). De echte oudjes weten soms helemaal niet meer wat de bedoeling was van deze setting. Vergeten!

Deze test werkt natuurlijk alleen als je zeker weet dat de kat verder gezond is. Een kat die niet goed meer ziet zakt voor de test terwijl er misschien helemaal geen sprake is van dementie.

Dit geldt ook voor de andere gedragsveranderingen in het lijstje. Het hoeft geen dementie te zijn. Er kan ook iets lichamelijks aan de hand zijn zoals gebit-, blaas- of nierproblemen. Misschien reageert je kat niet meer op je omdat hij of zij doof is.

Gelukkig bieden dierenartsen een seniorencheck aan, een soort APK keuring voor oudjes (vanaf 8 a 10 jaar). Als je problemen bijtijds ontdekt zijn ze makkelijker (en goedkoper) te behandelen en bespaar je je kat bovendien een hoop ellende.

Gelukkig kan je de kans op dementie verkleinen door:

• Voldoende lichaamsbeweging, ook als de kat nog jong is. Dus spelen en naar buiten (bij voorkeur in een afgeschermde tuin vanwege de gevaren).
  
• Overgewicht te voorkomen of te behandelen (afval-dieet altijd in overleg met een dierenarts!)
  
• Omgevingsverrijking, een stimulerende omgeving waar wat te beleven valt
  
• Goed voer, met name vanaf de leeftijd van ca. 7 jaar met meervoudige onverzadigde vetzuren, arachidonzuur, DHA en EHA (omega-3 vetzuren).
  

Helaas, dementie is niet te genezen. Gelukkig kan je het proces wel vertragen en je kat helpen:

• Voldoende lichaamsbeweging. Ook een oudere kat blijft een kat en katten willen jagen. Speel op een vast tijdstip met bijvoorbeeld een touwtje of een hengel-speeltje.
  
• Zorg voor meerdere kattenbakken op korte afstand van waar je kat meestal is. De bakken moeten makkelijk toegankelijk zijn, dus bijvoorbeeld geen hoge instap. Een klein drupje chloor erin kan je kat helpen herinneren dat dat de plek is om de behoeften te doen.
  
• Hersengymnastiek zoals voerpuzzels.
  
• Toegang tot favoriete plekjes makkelijk maken (opstapjes).
  
• Word niet boos op de kat, nooit straffen.
  
• Geef de voerbak een vaste plaats en stimuleer je kat om te eten. Grote kans dat ie het anders vergeet! Warm het een beetje op zodat je kat het beter ruikt. Meerdere bakjes met brokjes langs looproutes kan ook helpen.
  
• Voldoende drinken is belangrijk. Een drinkfontein kan helpen of meerdere bakjes met water langs looproutes. Met nat voer krijgt je kat ook meer vocht binnen.
  
• Helpen met de vachtverzorging, borstelen of klein vochtig microvezeldoekje. Ook goed voor de bloedcirculatie.
  
• Als je kat erg gedesoriënteerd is kan het helpen om zijn ruimte te verkleinen. Dit geeft dan minder stress.
  
• Sommige katten waarderen het als ze bij je op de slaapkamer mogen slapen of als er een nachtlampje aan mag en misschien zelfs een radio.
  
• Het voedingssupplement Aktivait Kat lijkt veelbelovend. Vraag je dierenarts om meer informatie.